آتش چیست و چگونه ایجاد می شود؟دانستنیها055

آتش یکی از مهم ترین اکتشافات بشر در طول تاریخ است که تاثیر زیادی در رشد و پیشرفت انسان در زمینه های مختلف داشته و به بقای انسان کمک کرده است.

اگرچه آتش نقش مهمی در زندگی ما دارد اما استفاده از آن به قدری رایج و عادی شده که بسیاری از ما به چیستی و چرایی آن اهمیتی نمی دهیم و شاید تا به حال از خودمان نپرسیده باشیم آتش چیست و از کجا آمده است، اما این سوال یکی از رایج ترین پرسش هایی است که کودکان کنجکاو از والدین خود می پرسند.

برای پاسخ به این سوال جالب در ادامه مطلب با مجله اینترنتی ماهتوتا همراه باشید.

چوب از چه چیزی تشکیل شده است؟

آتش نور و گرمای حاصل از برخی واکنش های شیمیایی خاص است و از اولین باری که انسان های اولیه توانستند با کمک این واکنش های شیمیایی آتش درست کنند صدها هزار سال می گذرد.

برای درک آتش و چگونگی عملکرد این واکنش های شیمیایی لازم است ابتدا با مفهوم اتم و مولکول آشنا شویم.

هر چیزی در این دنیا از جمله همه چیزهایی که لمس می کنیم یا می بینیم از واحدهای بسیار ریزی به نام اتم تشکیل شده اند، این اتم ها به اندازه ای کوچک هستند که با چشم نمی توانیم آن ها را ببینیم.

از به همین پیوستن اتم ها مولکول ها به وجود می آیند و از کنار هم قرار گرفتن این مولکول ها اجسام اطراف ما شکل می گیرند.

به عنوان مثال قسمت عمده چوب را یک نوع مولکول به نام سلولز تشکیل داده و هر مولکول سلولز نیز از به هم پیوستن اتم های کربن، اکسیژن و هیدروژن ایجاد شده است.

آتش چیست و چگونه به وجود می آید؟دانستنیها

آتش چیست و چگونه ایجاد می شود؟دانستنیها

برای درک واکنش های شیمیایی مورد نیاز برای تولید آتش بهتر است سفری به دنیای گذشته داشته باشیم:

فرض کنید یک انسان اولیه هستید که حدود چهار صد هزار سال قبل در غار خودتان زندگی می کنید و جزو اولین کسانی هستید که توانسته اید آتش درست کنید!

شما گرسنه اید، به جنگل می روید و مواد غذایی مورد نیاز خودتان را پیدا می کنید، در راه برگشت هم چند شاخه و چوب خشک برای روشن کردن آتش جمع می کنید اما خوب می دانید که آتش به چیزهای دیگری هم نیاز دارد.

عناصر ضروری برای تولید آتش

اکسیژن یکی از عناصر ضروری برای تولید آتش است و خوشبختانه هوایی که در آن نفس می کشید دارای مقدار زیادی اکسیژن است اگرچه در آن زمان این موضوع را نمی دانستید!

مورد ضروری دیگر گرما است، در زمانی که شما زندگی می کنید هنوز کبریت اختراع نشده و شما فهمیده اید که برای تولید گرما باید دو چوب را به سرعت به هم بمالید زیرا مالش باعث ایجاد اصطحکاک شده، چوب ها گرم می شوند و گرما همه مولکول های داخل چوب را به جنب و جوش می اندازد.

حرکت مولکول ها

وقتی قسمتی از چوب به اندازه کافی داغ شود و مولکول ها به حدی حرکت کنند که از هم دور شوند شما می توانید دود حاصل از آن را ببینید. دود در واقع حاصل حرکت مولکول ها است که به صورت گاز از داخل چوب به بیرون فرار می کنند.

تا این مرحله هنوز آتش درست نشده و نیاز به گرمای بیشتری است، شما به مالیدن هر چه بیشتر چوب ها به هم ادامه می دهید و سرانجام مولکول های گازی چوب به قدری داغ می شوند که به اکسیژن داخل هوا رسیده و به آن ها می پیوندند.

شعله کوچک آتش

یک واکنش شیمیایی رخ می دهد که باعث تولید مولکول های جدیدی به نام آب و دی اکسید کربن شده و گرما و نور هم همزمان به وجود می آید.

تا این جا توانستید شعله کوچک آتش درست کنید و از مالیدن چوب ها دست بر می دارید، سپس شاخه های چوب بیشتری روی شعله آتش قرار می دهید تا گرما باعث دور شدن هر چه مولکول های موجود در چوب شده و گازهای بیشتری تولید شود.

آتش بزرگ تر

برای این که آتش بزرگ تر شود باید اتفاق دیگری هم رخ دهد. وقتی گازها چوب را ترک می کنند آن چه باقی می ماند زغال چوب است، به مرور که آتش داغ تر می شود زغال چوب هم با اکسیژن ترکیب و نور و گرمای بیشتری ایجاد می شود.

حالا دیگر آتش به قدری بزرگ شده که می توانید غذای خودتان را روی آن بپزید. بعد از پختن غذا و پس از این که آتش کامل بسوزد خاکستر آن به جا می ماند، خاکستر به موادی گفته می شود که در آتش نمی سوزند.

بعد از خاموش شدن آتش، هیچ نور و گرمایی وجود ندارد و شما کاری به جز خوابیدن ندارید، اما حداقل دیگر گرسنه نیستید!

آتش چه زمانی و چگونه کشف شد؟دانستنیها

این که چه کسی آتش را کشف کرده و این اتفاق اولین بار چه زمانی رخ داده یکی از سوالات مهمی است که ذهن بسیاری از دانشمندان دنیا را به خود مشغول کرده است.

در افسانه ها داستان های مختلفی درباره کشف آتش وجود دارد، از جمله:

طبق اساطیر یونان پرومتئوس آتش را از خدایان دزدیده و به انسان داده است
در بعضی فرهنگ های بومی آمریکا گفته شده حیوانی مانند گرگ، دارکوب یا کایوت بعد از دزدیدن آتش از یک موجود شیطانی آن را به انسان داده است
در افسانه های جزایر کارولین در اقیانوس آرام نیز آمده پسری جوان به نام اولوفات باعث شد پرنده ای آتش را در منقارش گرفته و از بهشت به زمین بیاورد

نظریه های علمی متعددی نیز در این زمینه وجود دارد، برخی از آن ها عبارتند از:

در مورد زمان کشف آتش گفته شده از آن جا که واکنش شیمیایی تولید آتش از زمانی که اکسیژن و منابع سوختی روی زمین بوده اند رخ می داده بنابراین ایجاد اولین آتش به میلیون ها سال پیش برمی گردد.
تحقیقات دقیق تر در این زمینه زمان حدودی کنترل آتش را به یک میلیون سال پیش و در برخی موارد دو میلیون سال پیش تخمین زده اند.
در مورد این که چه کسی اولین بار آتش را اختراع کرده گفته شده آتش در واقع توسط شخص خاصی اختراع نشده بلکه احتمالا اولین انسان های روی کره زمین با آتش از طریق آتش سوزی ناشی از برخورد رعد و برق به درختان جنگلی آشنا بوده اند اگرچه از چون و چرای آن اطلاعی نداشتند.
برخی محققان معتقدند انسان های اولیه با گذشت زمان توانستند نحوه استفاده از سنگ چخماق برای تولید آتش را یاد بگیرند و این مسئله یکی از اولین کشفیات انسان دو پا می باشد.
امروزه بسیاری از دانشمندان دریافته اند احتمالا استفاده کنترل شده از آتش اولین بار توسط انسان باستانی مشهور به انسان راست قامت یا Homo erectus در عصر سنگی انجام شده است.

این که دقیقا چه کسی و چگونه توانست اولین شعله های آتش را تولید و کنترل کند از سوالاتی است که هنوز پاسخ قطعی برای آن وجود ندارد و دانشمندان همچنان در حال مطالعه در این زمینه می باشند.
نام های دیگر آتش : آذر، اخگر، شرار، شرر، شعله، نار